Röportaj: Ölçümlemek bilmek, bilmek kontrol etmek, kontrol etmek yönetmek, yönetmek ise iyileştirmektir*

Onur Yiğit-Ölçüm Sistemleri Ürün Yöneticisi

Testo Elektronik’in bina teknolojileri bölümü hakkında bilgi alabilir miyiz?

TESTO Elektronik Ltd. Şti. fiziksel parametreleri ölçen, elektronik test ve ölçüm cihazları konusunda satış, proje, teknik servis ve kalibrasyon hizmetleri veren ISO 9001:2000 belgeli bir firmadır ve 2000 yılından beridir Alman Testo AG firmasının Türkiye ofisi olarak hizmet vermektedir. Ürünlerimiz, portatif, kayıt ve ya sürekli izleme amaçlı olarak kullanılabilen sıcaklık, bağıl nem, hava hızı, basınç, baca gazı gaz analizi, termal görüntüleme yapabilen cihazlardır. Bina teknolojileri alanında, özellikle Bina Termografisi, Bina Yönetim Sistemlerine entegre olabilecek transmiterler, iç ortam iklimlendirme parametreleri ölçebilecek çok fonksiyonlu portatif ölçüm cihazları ve veri kayıt/izleme sistemleri ile hizmet vermektedir. Ayrıca firmamız, TÜRKAK onaylı, ISO 17025 belgeli kalibrasyon laboratuvarında sıcaklık, nem, hava hızı, basınç ve baca gazı parametreleri ile ilgili olarak “kalibrasyon hizmetleri” vermektedir.

Firmanızın bina otomasyon sistemleri alanında piyasaya sunduğu çözümler nelerdir?

Ölçmek bilmektir. En akıllı otomasyon sistemine doğru kurgulanmış, amaca uygun, uygulama şartlarının gerektirdiği koruma sınıflarına haiz ölçüm sensörlerini, cihazlarını ve algılayıcılarını monte etmezseniz, yanlış ve/veya kaba ölçümler alabilir, bu şekilde yapılacak otomatik kontroller de, enerji veya ürün kaybına, müşteri memnuniyetsizliğine ve hasara sebebiyet verebilir.

Firmamız, Portatif Ölçüm Cihazları ve Sistemler departmanı altında yer alan sabit tipteki transmiterleri ile bina otomasyon sistemlerinin “duyu organları” olan ölçüm cihazları konusunda profesyonel çözümler sunmaktadır. Sıcaklık, nem, fark basınç parametrelerini ölçebilen yüksek doğruluklu transmiterleri ile Testo, bina yönetim sistemlerinin verimli çalışabilmesi için gerekli ölçüm değerlerinin doğru ve kesintisiz olarak sistemlere aktarılabilmesini garanti eder. Sensör teknolojisinde uzman olan Testo, analog çıkışlardan, yüksek seviyeli PROFIBUS veya ethernet gibi sayısal çıkışlara da sahip, geniş transmiter yelpazesi ile ihtiyaca uygun en doğru çözümü sunar. Ayrıca enerji verimliliği kapsamında değerlendirildiğinde, pek çok tesisin temel giderlerinden biri olan basınçlı hava hatlarında, hava tüketim planının çıkarılması ve varsa kaçakların fark edilmesi için, basınçlı hava sayaçları ve debimetreleri Testo’nun ürün gamında yer almaktadır. Tüm basınçlı hava sayaçları da otomasyon sistemlerine analog ve Puls çıkışları üzerinden kolayca entegre edilebilir.

Yakın bir zamanda piyasaya sunduğunuz ya da sunmaya hazırlandığınız yeni ürün ve çözümler hakkında detaylı bilgi verir misiniz?

Özellikle bina otomasyonu konusunda dikkat çekmek istediğim yeni ürünümüz fark basınç transmiter ailemiz 63xx serisi. Fark basınç ölçümü özellikle temiz oda uygulamalarında bina yönetim sistemleri için çok kritiktir. Kontrollü bir ortam olarak özel koşullandırılan temiz odalarda, ya dışarıdaki kontrolsüz havanın içeri girmesini (örneğin ameliyathaneler, ar-ge laboratuvarları gibi) ya da içerideki kontamine havanın dışarı çıkmasını (ilaç veya bakteri testlerinin yapıldığı mikrobiyoloji laboratuvarları gibi) engellemek ön koşuldur. Bu kontrol ise temiz odaların çevresindeki ortama göre yüksek veya alçak basınçta tutulması ile mümkündür. Bu sebeple bir temiz oda uygulamasının olmazsa olmazı fark basıncının kontrolüdür.

Fark basıncının ölçümü yalnızca temiz odalarda değil, tüm havalandırma sistemlerinde aşağıdaki sebeplerden dolayı kritiktir:

• Tüm klima sistemlerinde sirküle edilen hava filtrelendikten sonra ortama verilir. Bu filtreler zamanla tıkandıkça, filtrenin ön tarafı ile arka tarafı arasında bir direnç oluşur, bu da aradaki fark basıncını yükseltir. Filtrelerde fark basınç ölçümü ile filtrenin ideal zamanda değişimi garanti altına alınır.
• Benzer şekilde havalandırma sistemlerinde akış yönünün belirlenmesi fark basıncı kontrolü ile gerçekleştirilir.
• Akış hızı/debisinin belirlenmesi pitot tüp yardımıyla fark basınç ölçümü ile gerçekleştirilir. Bu sayede 1) Temiz hava ihtiyacı, CO2 konsantrasyonu ile koordineli bir şekilde kontrol edilebilir. 2) Klima santrallerinin kapasitesine göre, talep yönetilebilir. Örnek vermek gerekirse dolu olan bir toplantı salonuna yüksek debi ile daha fazla temiz hava, daha az dolu olana ise daha az hava verilmesi sağlanabilir.

Serinin giriş üyesi olan 6321 fark basınç transmiteri en düşük ±100 Pa, en genişte ise ±2 bar ölçüm aralığı ile, tüm bina otomasyonu çözümleri için ideal ekipmandır. Ölçüm aralığının ±%1,2’si ±0,3 Pa yüksek doğruluk değeri, 6321 ile en ufak fark basınçlarının bile rahatlıkla ölçülmesini sağlar. Dijital fark basınç transmiteri 6321’in analog cihazlara ve muadillerine göre en önemli özelliği otomatik sıfırlamadır. Testo fark basınç transmiter ailesinin tüm üyelerinde olan bu özellik, ortamlar arasındaki sıcaklık kaynaklı oluşan fark basıncını kompanze eder. Testo transmiterleri belirli aralıklarla kendilerini “ortama uydurarak” uzun süreli stabil ve ideal ölçümü garanti eder.

Serinin ileri seviye üyelerinden 6383 ise temiz odalar için özel tasarlanmıştır. Opsiyonel nem sıcaklık probu takılma imkanı ile 6383, fark basıncına ek olarak, temiz oda uygulamalarında istenen tüm fiziksel parametreleri ölçebilen bir cihazdır. 0…10Pa’a kadar inebilen ölçüm aralığı ve ölçüm aralığının %0,3’ü ± 0,3Pa doğruluk değeri ile en küçük farklar bile ölçülebilir. 6383’ün bir diğer dikkat çekici özelliği de tasarımıdır. Panel tipi yüzeye sıfır monte edilebilen 6383 minimum “çıkıntı” ile temiz odalar için profesyonel, işlevsel ve şık bir çözümdür.

Enerji verimliliği kapsamındaki çalışmalarımız göz önüne alındığında vurgulamak istediğim bir diğer yeni ürünümüz ise Testo 6448 basınçlı hava sayacı. 6448; termal kütlesel debi yöntemi ile basınç ve sıcaklık değişimlerinden bağımsız debi ölçümü yapabilen transmiter ailesinin yeni üyesi. Mobil basınçlı hava sayacı 6448 ile Testo, sabit ölçüm teknolojisini kolay ve pratik yer değiştirebilmenin sunduğu esneklik ile zenginleştirmektedir. Basınçlı hava, pek çok tesis için üretimin olmazsa olmaz parçasıdır. Bu sebeple herhangi bir nedenle hattın durdurulması, üretimin durdurulması anlamına gelir. Bu da her geçen süre için önemli boyutlarda kayıp demektir. 6448’in en temel avantajı, hat basınç altında iken değiştirilebilmesidir. Montaj yatakları ve küre valf teknolojisi sayesinde, hattı basınçtan arındırmaya gerek olmadan 6448 hattan sökülebilir veya takılabilir. Bu sayede örneğin gerektiğinde cihaz kolaylıkla yedeği ile değiştirilebilir. Veya basınçlı hava tüketim planının çıkartılması adına, pek çok farklı noktada ölçüm yeri hazırlanarak, tek bir cihaz ile gerekli ölçümler periyodik olarak alınır. Bu özelliği ile 6448 basınçlı hava tüketim analizi için ideal ve ekonomik bir çözümdür. 6448 modelinin dikkat çeken özelliklerinden bir diğeri de yalnızca hava değil, azot (N2) ve karbondioksit (CO2) gazları için özel kalibre edilebilmesidir. Böylece yalnızca basınçlı hava değil, dolum tesislerinde sıklıkla kullanılan azot ve karbondioksit gazlarının da nerelerde ve ne miktarlarda tüketildiği rahatlıkla analiz edilebilir. Basınçlı hava sayacının patentli basınç altında geri tepme koruma mekanizması, üç önemli özelliği tek bir cihazda toplar:

Sensör monte edilirken yalnızca tek bir yöne doğru itilebilir. Bu sebeple geri tepme sonucu yaralanma riski ortadan kaldırılmış olur.

•          Montaj sırasında, O-Ring yapısı sayesinde basınçlı hava kaçağı yaşanmaz

•          Ayarlanabilir saptama teçhizatı sayesinde, daldırma derinliği ve konumlandırma, milimetre mertebesinde kesinlikle ayarlanabilir.

Testo 6448’in sensörü basınçlı havanın standart hacimsel debisini kalorimetrik ölçüm prensibini temel alarak ölçer. Böylelikle 80 m/s veya 160 m/s’ye kadar akış hızları (yüksek hızlar) ölçülebilir. 0.1 saniyeye kadar düşebilen tepki süresi oldukça kısadır. Cihaz DN40 ile DN300 arası boru çapları için tasarlanmıştır ve bu sebeple geniş borular için de idealdir. Opsiyonel olarak nitrojen (N2) ve CO2 gazları için özel gaz ayarı yapmak mümkündür.

Farklı sinyal çıkışları basınçlı havadan sorumlu olan kişilere ek esneklik sağlar. Analog çıkış ilgili hacimsel debiye göre, 4…20mA (4-telli-teknoloji) olacak şekilde istenildiği gibi skalalandırılabilir. Hacimsel debi Nm3/h veya Nm3/min birimleriyle belirtilebilir ve maksimum 90 Nm3/h’e kadar ölçüm yapılabilir. Basınçlı hava sayacı 16 bar’a kadar basınç altında çalışabilir.

Bir puls çıkışı ölçülen tüketim değerini işlenmesi amacıyla elektronik kontrol sistemlerine iletir. Örnek olarak uyarı ışıkları kontrol edilebilir veya 2 adet switch çıkışı üzerinden, belirlenen limit değerleri aşıldığında ek hava valfleri kapatılabilir.

IP 65 koruma sınıflı daldırma probu, dört-haneli alfanumerik ekran, kolay-yönlendirmeli menü, iki buton ve sekiz LED ışık aracılığıyla kolaylıkla kullanılabilir.

Ar-ge ve inovasyon konularına firmanızın yaklaşımı nedir? Bu konuda yapılan yatırımlar ve yürütülen faaliyetler neler?

Testo’nun temel amacı müşterilerine çözüm sunmaktır. Bu çözümleri sunmadaki temel dayanağı da Ar-Ge ve inovasyon alanlarındaki yatırımları ve ilerlemesidir. Testo’nun cihazları Almanya genel merkezinde geliştirilmekte ve Testo güvencesiyle üretilmektedir. Ürün Yönetimi departmanları ve her ürün grubu için çalışan Ürün Yöneticileri ile Testo konusunda uzman kadro yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bu yapı yalnızca genel merkez için değil, dünya üzerindeki yetkili Testo ofisleri için de geçerlidir. Örneğin Testo Türkiye olarak biz, otomasyon sistemlerine entegre olabilecek sabit ölçüm cihazlarımız için proje planlama, sahada gerçekleştirme ve sürdürme konularında uzman yetkili ekibimiz ile her zaman müşterilerimizin çözüm ortağı olmayı hedefliyoruz. Ayrıca düzenlediğimiz seminerler ve yayınlarımız ile bilgilerimizi paylaşmak ve sektörün ilerlemesine katkıda bulunmak ana hedeflerimiz arasında yer almaktadır.

Testo, 30 yılı aşkın bir süreden beri sektörde yer almakta, 2000 yılından beri Türkiye’de kendi ofisi ile faaliyet göstermektedir. Bizim amacımız, bilgi birikimimizi, tecrübemiz ile birleştirerek, müşteri ihtiyaçları ile bütçe dengesini kurgulayarak, optimum çözüm alternatiflerini oluşturarak, ürünü, sadece satmak değil, kurulum, devreye alma, teknik destek ile satış sonrası bakım ve kalibrasyon hizmetleri sunmayı hedeflemekteyiz.

Firmanızın yatırımcıya sunduğu değerler nelerdir?

İklim değişikliği ve giderek artan fosil yakıt yoksunluğuna bağlı ilerleyen enerji ihtiyacı günümüzün en büyük global sorunlarındandır. Bu soruna bir çözüm olarak özellikle Avrupa Birliği Ülkeleri emisyonları azaltmaya ve enerjiyi verimli kullanmaya yönelik politikalar geliştirmektedir. Ülkemizde de enerji verimliliği konusunda kayda değer adımlar atılmaktadır. Yeni yasal düzenlemeler enerji ölçümlerinin ve tüketim analizlerinin yapılmasını, enerji yöneticilerinin bulundurulmasını zorunlu hale getirmektedir. Ayrıca hem devletin hem özel kurumların enerji verimliliği alanındaki çalışmalara verdiği teşvik ve destekler, bu alanda büyümedeki ivmeyi arttırmaktadır. Biz de Testo Elektronik olarak hem projelerimiz, hem de seminer organizasyonlarımız ile bilgimizi paylaşmaya ve hayata geçirmeye devam ediyoruz. Yer aldığımız 4. Ulusal Enerji Verimliliği Fuarı ve MMO bünyesinde düzenlediğimiz “Enerji Verimliliğinde Ölçümleme ve Kullanılan Ölçüm Cihazları” seminer dizimiz ile hem sektörü hem de kendimi geliştirmek için çalışmaya devam ediyoruz.

Sizce geleceğin teknolojik binaları nasıl olacak? Bu değişim şehirleri nasıl etkileyecek?

Geleceğin teknolojik binaları, temelde enerjiyi en verimli kullanacak şekilde tasarlanacaktır. Bu doğrultuda da ısıtma/soğutma ve iklimlendirme sistemlerinin çevre koşulları ile sürekli etkileşimde olan otomasyon sistemleri tarafından kontrol edilmesi beklenir ki, pek çok akıllı binada hali hazırda bu teknoloji hayat geçirilmiş durumda. Bunun haricinde tüm ev ve ofisler, daha çok kişiselleştirilebilir, içerisinde bulunanların ihtiyaçlarına daha kolay cevap verebilir şekilde tasarlanacaktır. Kişiyi tanıyan ve ortamın aydınlık düzeyinden sıcaklığına kadar, konforu etkileyecek tüm koşulları kişiye özel ayarlayabilecek akıllı binalar daha ön planda olacaktır. Binalardaki bu gelişimin şehirlerde özellikle çevre kirliliğini azaltacak ve insanların daha huzurlu olarak yaşayacakları, dolayısıyla daha başarılı çalışacakları ortamları yaratacağı düşüncesindeyim.

Aynı şekilde, bu binaların ihtiyaçlarını belirleyenler, tasarlayanlar, enerji verimli, çevre ile olabildiğince dost yapıların devamlılığını sağlayabilmek için gerek anlık, gerekse de sürekli ölçüm ve izleme sistemlerine yoğun olarak ihtiyaç duyacaklardır.

Zira ölçümlemek bilmek, bilmek kontrol etmek, kontrol etmek yönetmek, yönetmek ise iyileştirmektedir.

*Best Dergisi Şubat 2013 sayısında yayınlanan röportajdan alıntıdır.